Tüketiciyi Koruma Haftası (15-21 Mart)

Tüketici hakları evrenseldir, tüketici sorunları da evrenseldir. Çok eski tarihlerden bu yana, çeşitli hukuk sistemlerinde (örneğin, Roma hukukunda) tüketiciyi korumaya yönelik hükümler yer almıştır. Ancak tüketici hakları tarihi, uzun ve zorlu mücadeleler ile doludur.

Türkiye’de tüketicinin korunmasına yönelik düzenlemelerin geçmişi, Osmanlı dönemine dek uzanır. İhtisap adı verilen ve üretici, dağıtıcı ile tüketici arasındaki güç dengesini sağlamaya yönelik üçlü sistem, şehir temizliği gibi işlerin yanı sıra, esnafın malları eksik tartmaması, yiyecek maddelerine hile katılmaması gibi konularda da fonksiyonel olmuştur. Ahilik sistemi de uzun süre kontrol işlevi görmüştür.

Bugün tüketicinin korunması ile ilgili mevzuatın başında 1982 Anayasası gelir. Anayasamızın 172. maddesinde, “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirleri alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.” hükmü yer alır. Bunun dışında tüketici; yasalar, yönetmelikler, tebliğler ve mahkeme kararları ile de korunur.

Hepimizin bir tüketici olarak haklarımızı bilmemiz gerekir. Bunun için "tüketici bilinci" oluşturulmalıdır. Bu da ancak eğitimle mümkündür. Devlet, tüketiciyi korumak için çeşitli önlemler alabilir, yasal düzenlemeler yapabilir. Bu amaçla fiyat ve kalite denetimleri yapabilir. Satıcıların ürünlerini rahatlıkla satmalarına tanıtmalarına olanak sunabilir.

Ülkemizde tüketicinin korunması amacıyla 1995 yılında "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun" çıkarılmıştır. Kanunla, satışa sunulan ürünlere çeşitli standartlar getirilmiş, Tüketici Konseyi, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemeleri kurulmuştur.

Ancak tüketicilerin bu hakları kullanabilmeleri, öncelikle bu konuda bilgi sahibi olmalarıyla gerçekleşebilir. Tüketicinin bilinçlendirilmesi için hafta boyunca, tüketici haklarından bahsedilir, bilinçli bir tüketici olmak ve haklarımızı korumak için neler yapılabileceği ile ilgili bilgiler verilir. Panolara tüketici hakları ile ilgili yazı, resim ve şiirler asılır. Tüketici hakları ile ilgili hazırlanmış videolar izletilir. Yapılan bu etkinliklere katılarak tüketici haklarıyla ilgili bilgi sahibi olmalıyız. Bunun aynı zamanda bir vatandaşlık görevi olduğunu unutmamalıyız.

Tüketiciyi Koruma Haftası ile ilgili şiirler:

UNUTMA

Alışverişe çıkarken,

Öncelikler listesini hazırla.

Gereksinimlerini saptarken,

Bütçeni de unutma.

Seçerken yiyecek maddesini,

Sor, son kullanma tarihini.

Alıp giderken eşyalarını,

Garanti belgesini unutma.

Yap önce alışveriş,

Al sonra fatura, fiş.